TSUNAMİ FARKINDALIK GÜNÜ

KATEGORİ:ETKİNLİKLER
TSUNAMİ FARKINDALIK GÜNÜ

Hint Okyanusu Tsunamisinin 20. Yıl Dönümü
 Beklenen Büyük İstanbul Depremi ve Olası Tsunami Riski

Tsunamiler, genellikle depremler veya su altı volkanik püskürmeleri sonucu oluşan dev dalga dizileridir. Bu dalgalar, saatte 800 km hıza ulaşabilirler. Tsunamilerin en yaygın nedeni, deniz ve okyanus tabanındaki depremler olsa da volkanik patlamalar, büyük heyelanlar, göktaşı çarpması, denizaltı nükleer patlamalar ve tropik kasırgalar da tsunami oluşumuna sebep olabilir. Fırtınalar nedeniyle oluşan tsunamilere ise "meteotsunami" denir. Örneğin, Myanmar 2008'de bir meteotsunami sonucu büyük yıkıma uğramış ve 200 bine yakın kişi hayatını kaybetmiştir.

Türkiye Çevresinde Tsunami Tehlikesi 

Tsunami Farkındalık

Yapılan araştırmalar yaklaşık olarak 8300 km'den fazla kıyı şeridine sahip ülkemizde son 4100 yıl boyunca, Marmara Denizi’nde 300’den fazla yıkıcı deprem meydana gelmiştir. Bu depremlerden 40’ı tsunami yaratmıştır. (Y. Altınok, B. Alpar & C. Yaltırak; Journal of Seismology 7: 329–346, 2003). 
 Örneğin, 1509 ve 1894 İstanbul depremleri, 1598 Amasya, 1963 Doğu Marmara, 1939 Erzincan ve 1968 Bartın depremleri önemli tsunamilere neden olmuştur. Marmara depremini oluşturacak olan fayın hem sağ tarafı (1999 Gölcük depremi) hem de sol tarafı (1912 Saros depremi) kırıldı. 
 "Sismik boşluk" olarak adlandırılan orta kısımda çalışmalar devam etmektedir.

Bilim İnsanlarının Görüşleri ve Araştırmalar

Yapılan araştırmalar sonucunda beklenen Marmara depremi sonrası oluşacak dalga yüksekliği birkaç noktada 2 metreye varmasına rağmen, geneli ortalama 1 metreden az olacağı yönünde. Fakat, deprem sırasında olası deniz altı heyelanları oluşması durumunda, tsunami etkisi çok daha yıkıcı olacaktır. Fransız ve Alman jeologlarla yapılan ortak su altı ölçüm çalışmaları sonucunda, Prof. Dr. Sinan Özeren “Olası İstanbul depremi değil garanti İstanbul depremi, sadece ne zaman olacağını bilmiyoruz” dedi. 7.2’nin üzerinde depremin olacağı ihtimali çok kuvvetli. Uzmanlar “1509 Konstantiniyye Depremi gibi sahil şeritlerinde tsunami yaşanabilir” dedi. Bu nedenle, İstanbul ve çevresindeki kıyı bölgelerindeki halkın tsunami konusunda bilinçlendirilmesi ve gerekli önlemlerin alınması büyük önem taşımaktadır. 

Hint Okyanusu Tsunamisinin 20. Yıl Dönümü 

26 Aralık 2004 sabahında, 21. yüzyılın en yıkıcı doğal afetlerinden biri yaşandı. Hint Okyanusu dalma bölgesi boyunca 9.1 büyüklüğünde bir denizaltı depremi meydana gelerek, dalga boyu 30 metreye (100 ft) ulaşan ve 14 ülkede yaklaşık 230.000 kişinin hayatını kaybetmesine yol açan yıkıcı bir tsunamiye neden oldu. Bu yıl, Dünya Tsunami Farkındalık Günü (WTAD), Hint Okyanusu tsunamisinin 20. yıldönümünde anısını onurlandıracak ve geleceğimiz çocuklarına bu önemli olayı öğretecektir. 

Tsunami farkındalık gününde, bu tür olayların ne kadar yıkıcı olabileceğini hatırlamak ve olası bir durumda nasıl hareket edileceğini öğrenmek, hayat kurtarıcı olabilir. 2004'te Hint Okyanusu'nda gerçekleşen tsunamide coğrafya dersini iyi dinleyen 10 yaşındaki İngiliz Tilly Smith, yüze yakın kişinin hayatını kurtarmıştır. Suların geri çekilmesinin tsunami göstergesi olabileceğini öğrenen Smith, ailesi ve çevresindekilerin kurtulmasını sağlamıştır. 

Herkes tsunamiye hazır olmalı, uyarı işaretlerini tanımalı, erken uyarı sistemleriyle korunmalı ve hızlı hareket edip yüksek yerlere ulaşabilmelidir. Geçim kaynaklarının yok olmaması ve tsunamiler vurduğunda daha iyi bir şekilde yeniden inşa edilebilmesi için dayanıklı bir altyapıya sahip olmalıyız.

Coşkun Bayraktar Doğa Koruma Derneği ve ViaSea Akvaryum olarak, 5 Kasım haftasında parkımızı ziyaret eden öğrenciler ile farkındalık etkinlikleri kapsamında sunum ve atölye çalışmaları yapılacaktır. Katılım sağlamak isteyen okullar için kurumumuzla irtibata geçerek randevu oluşturmaları yeterli olacaktır. 

Kaynaklar