Dünya Aslan Günü, aslanların korunması konusunda farkındalık yaratmayı ve desteklemeyi amaçlayan, 2013 yılından beri her yıl 10 Ağustos'ta düzenlenen uluslararası bir etkinliktir.
Aslanlar, vahşi doğanın en ikonik ve en etkileyici canlılarından biridir. Tarih boyunca güç, kuvvet ve cesaretin sembolü olarak saygı görmüştür. Ancak insanoğlunun doğal yaşam alanına müdahalesi birçok tür gibi aslanları da yok olmanın eşiğine getirdi. Eğer yaptığımız hataları telafi etmezsek, onları yakın zamanda bir daha doğal ortamlarında görme şansımız kalmayabilir.
Geçmişte Afrika’nın büyük bir bölümünde ve Asya’da geniş alanlarda yaşayan aslanlar, bugün Afrika’nın %8’lik bir bölümünde Asya’daki doğal yaşam alanları ise sadece Hindistan’ın Gir Ormanı ile sınırlı. Yani, doğal yaşam alanlarında yok olmanın eşiğindeler.
1970’li yıllara ait verilere dayanan yeni bir araştırmada, Afrika aslanı popülasyonunun o dönemde yaklaşık 92.000 birey olduğunu göstermiştir. Günümüzde ortalama 23.000 yetişkin birey kaldığı bilinmektedir. Bu veriler, türün son 55 yılda %75 oranla yeryüzünün en ürkütücü popülasyon düşüşlerinden birine uğradığı görüyoruz. Özellikle Kongo Havzası’ndaki aslan popülasyonu neredeyse tamamen yok olmuş, 1970’te yaklaşık 1600 birey varken bugün sadece yaklaşık 211 birey kalmıştır (%93 azalma).
Araştırmalarda, yaşam alanlarının geniş ve birbirine bağlı olduğu, günümüzde bu alanların büyük ölçüde parçalandığı görüldü. Özellikle Batı ve Orta Afrika'da habitat bağlantısında %90'a varan kayıplar yaşanırken, Doğu ve Güney Afrika'da da önemli azalmalar tespit edilmiştir (%44 ve %55). Günümüzde kalan aslan popülasyonları yalnızca sınırlı sayıda habitat bağlantısıyla birbirine ulaşabilmekte ve bu durum, genetik izolasyonu artırarak türün uzun vadeli hayatta kalma şansını azaltmaktadır.
Avcılık ve İnsana Bağlı Ölümler
Kaçak avcılık, insan kaynaklı aslan ölümlerinin %35'ini oluşturmaktadır ve bu ölümlerin %51'i çiftlik hayvanlarının avlanmasının ardından gerçekleşen misilleme amaçlı öldürmelere bağlanmaktadır. Aslanların vücut parçaları yasa dışı olarak avlanması popülasyonları için büyük bir sorun. TRAFFIC tarafından tutulan Yaban Hayatı Ticareti ve Bilgi Sistemi veri tabanı, 2010 ile 2021 yılları arasında 75 aslan vücut parçası ele geçirme olayını kaydetti. Dişler ve pençeler en sık el konulan aslan ürünleri olmuştur.
Kupa avcısı tarafından Zimbabve'de Haziran 2025’te Blondie isimli koruma altındaki bir aslan öldürdü. Bu olay, 2015 yılında aynı ülkede Amerikalı bir turistin elinde ölen ve uluslararası alanda büyük tepkiyle karşılanan Cecil’in acı sonunu hatırlattı.
Türkiye’de Aslanlar Yaşardı!
Türkiye’de antik kaynaklar, Ege, Güneydoğu Anadolu ve Mezopotamya bölgelerinde aslanların varlığından bahseder. 1874'ten sonra bir daha hiç rastlanmamıştır. Soyu tükenmesindeki başlıca nedenler ise günümüzde hala bir sorun olan avcılık, yaşam alanı kaybı ve insan yerleşiminin artmasıydı. Bu coğrafyadaki aslanlar, Hindistan’daki Gir Ormanı’nda hâlâ yaşayan Asya Aslanı (Panthera leo persica) alt türüne aitti. Bugün bu tür de kritik tehlike altındadır.
Neyse ki son dönemlerde umut verici gelişmeler yaşanmaktadır. 2025 Mayıs ayında yapılan sayımda, Gir Ormanı’ndaki Asya Aslanı sayısının 5 yılda %32 artarak 674’ten 891’e çıktığı açıklandı.
Biz Ne Yapıyoruz?
Viaport Marina Tuzla’da bulunan Aslan Park, yalnızca bir ziyaret alanı değil koruma, genetik çeşitliliğin sürdürülmesi ve farkındalık yaratma amacıyla çalışan özel bir alandır. Burada yer alan aslanlar, türlerinin devamlılığı için uluslararası standartlarda bakıma alınmış ve koruma altındadır.
Farkındalık programlarımız, öğrenci grupları ve bireysel ziyaretçilerle yapılan özel sunumlar ve iş birliği içinde olduğumuz vakıf ve derneklerle birlikte yürütülmektedir. Bu sayede her yıl binlerce insan aslanlar hakkında bilgi sahibi olmakta, çocuklar bilinçli bir şekilde doğaya bağlanmaktadır.
Sizin de Katkınız Olabilir
Aslanların neslini korumak, sadece uzmanlara bırakılacak bir sorumluluk değil. Bilinçli her birey bu sürecin bir parçası olabilir. Viaport Marina Aslan Park’a gelerek, bu büyüleyici canlıları daha yakından tanıyabilir, koruma çalışmalarımız hakkında bilgi alabilir, çocuklarınıza unutulmaz bir doğa deneyimi yaşatabilirsiniz.
Kaynak
- Loveridge AJ, Sousa LL, Cushman S, Kaszta Z, Macdonald DW. Where have all the lions gone? Establishing realistic baselines to assess decline and recovery of African lions. Divers Distrib. 2022:28:2388–2402. doi.org/10.1111/ddi.13637
- Max Kasparek On a historical occurrence of the Lion, Panthera leo, in Turkey DOI:10.1080/09397140.1986.11770898 January 1986
- iucnredlist.org/species/Pantera leo
- DownToEarth Asiatic lion population in Gujarat rises from 674 to 891 in 5 years 21May 2025